Met de term shiatsu (die bestaat uit het woord shi…,dat in het Japans “vinger’ betekent ,en het woord iatsu, dat ‘druk” betekent ) verwijst men naar een vorm van manuele therapie die in de eerste decennia van de twintigste eeuw emperisch werd uitgevoerd door Tokujiro Namikoshi. Dankzij de krachtige werking levert Shiatsu een efficiënte bijdrage aan de preventie tegen ziekten en de genezing en het gezond houden van het lichaam. Elk lichamelijk proces wordt geassocieerd met verschillende hoofdfuncties, waarvan elke functie op haar beurt samenhangt met een of meerdere meridianen. De meridianen zijn de kanalen die energie transporteren doorheen heel het lichaam. Wanneer door een ziekte of trauma het energetisch evenwicht van het lichaam verandert , kan men drukpuntmassage uitoefenen op de punten van de betreffende meridiaan om de aanwezige overdadige energie naar een punt te leiden waar een energietekort is. Zo creëert men opnieuw evenwicht binnen de meridiaan. In het kort gaan we uitleggen wat de mogelijkheden van shiatsu zijn op ons lichaam.
De bacisbegrippen van shiatsu
Om shiatsu te kunnen begrijpen moet men eerst een aantal bacisbegrippen kunnen die ook eigen zijn aan de accupunctuur en de oosterse geneeskunde in het algemeen. De bacisfundamenten uit de oosterse geneeskunde zijn terug te vinden in de Nei Jing, ofwel het boek van de Gele Keizer. Dat is de oudste geneeskundige handleiding ter wereld, die teruggaat tot het China van ongeveer de tweede en derde eeuw voor Christus. In dat boek wordt een systeem beschreven van energiekanalen die men meridianen noemt. De perceptie van het lichaam als een systeem van meridianen werd gevormd in een tijd waarin de heersende godsdienst alle vormen van chirurgische ingrepen binnen het menselijk lichaam verbood. Omdat ze het lichaam niet mochten ontleden om zijn diepste geheimen te doorgronden, hebben de chinezen geleerd het door observeren en via intuïtie te begrijpen. Het fundamentele verschil tussen de westerse en de oosterse geneeskunde is waarschijnlijk dat de oosterse wetenschap vooral aandacht aandacht besteedt aan de energie, meet dan aan de anatomie. Immers wanneer het lichaam wordt geanalyseerd vanuit anatomisch oogpunt, is het geheel van aparte onderdelen, ongeacht of de persoon in kwestie levend of dood is. Bestudeert men echter vanuit energetisch oogpunt, dan is het lichaam het resultaat van een dynamische vitale kracht (chi) genoemd die fungeert als gemeenschappelijke verbinding tussen alle organen van het lichaam. De ch’í verbindt elke structuur en alle lichaamsfuncties door ze te laten fungeren als een uniek geheel . Voor een oosterling zijn niet alleen organen nodig om het leven te garanderen, ook de vitale kracht ch’i moet aanwezig zijn om de functionaliteit en de onderlinge relatie van die organen te garanderen. Bovendien houdt de structuur van het lichaam op te bestaan bij het overleiden, aangezien ch’i de essentie van het leven vertegenwoordigt. In de oosterse opvatting is het evenwichtig en vrij stromen van de ch’i langs de meridianen zowel oorzaak als gevolg van de gezondheid. De oosterse geneeskunde, inclusief de disciplines acupunctuur en shiatsu, heeft als doel het evenwichtig stromen van de ch’i door het hele lichaam indien nodig te stabiliseren. Het is eigenlijk een preventieve vorm van de geneeskunde.
De meridianen
De meridianen zijn kanalen die de energie naar alle delen van het lichaam transporteren. Er zijn twaalf hoofdmeridianen en elk van die twaalf meridianen is verbonden met de functie van een orgaan of een groep van organen. Langs elke meridiaan liggen verschillende puntyen of tsubo, openingen die de energie kunnen laten binnenkomen of wegstromen langs dezelfde meridiaan. Er zijn momenteel 360 punten bekend. De meridianen vormen een net dat de oppervlakteregionen van het lichaam verbindt met de inwendige regionen en daarbij de functies regelt. Ze worden verdeeld in onafhankelijke hoofdmeridianen of jing en onafhankelijke zijmeridianen, die vertakkingen of luo worden genoemd, De jing-kanalen zijn onderverdeeld in : *regelmatige kanalen of twaalf kanalen: * buitengewone of acht kanalen. De interne organen worden verdeeld in; * zang-organen ( hart, pericardium, lever, milt, longen, nieren); *fu-organen ( galblaas, maag, dunne darm, dikke darm, blaas en drievoudige verwarmer, meer in het bijzonder de bovenste, middelste en onderste delen van de lichaamsholten. De eerste zijn de Yin-organen, de tweede de Yang organen. van de twaalf meridianen zijn de hartmeridiaan en die van de drievoudige verwarmer onderling complentair. Ze geven geven geen leiding aan het functioneren van afzonderlijke organen maar sturen wel de grotere gebieden. Naast deze twaalf meridianen zijn er nog twee bacismeridianen zijn er nog twee meridianen die als nin-myako (conceptiekanaal) en toku-myaku (gouverneurkanaal) heten. Deze twee meridianen vormen in werkelijkheid een unieke energiestroom : ze staan met elkaar in verbinding en ze bevinden zich boven de energiestroom die langs de hartmeridiaan en de drievoudige verwarmer loopt. De vier meridianen die als laatste genoemd worden, beinvloeden globaal beschouwd al onze fysieke, mentale en spirituele activiteiten, terwijl de andere meridianen slecht invloed uit oefen op een bepaald gebied. Wanneer het evenwicht van de chí verandert, treden veranderingen op in de kanalen en hun respectievelijke organen. Op grond van het feit dat elk van de twaalf kanalen een eigen verloop heeft, weerspiegelt elke functiestoornis van een kanaal zich in het gebied waar de functie zich bevindt. Dat wil zeggen dat ziekten en symtomen die zich in een bepaald kanaal voordoen, worden weerspiegeld in specifieke delen van het lichaam. Voor men de meridiaan in kwestie kan stimuleren, is het nodig het punt te bepalen waar de stagnatie zich voordoet, Vervolgens kan men met hetzelfde resultaat verder werken, zowel binnen de meridiaan als op specifieke punten erlangs. Naast de twaalf hoofdkanalen bestaan er acht buitengewone kanalen die ermee verweven zijn.
DE TECHNIEKEN VAN SHIATSU
Er zijn vier basisprincipes van alle shiatsutechnieken:
- De therapeut moet een observator blijven
- De drukpuntmassage moet loodrecht worden uitgeoefend op de zone van de neridiaan die behandeld wordt:
- Om de drukpuntmassage uit te oefenen gebruikt men zijn eigen ontspannen lichaamsgewicht in plaats van kracht.
- De drukpuntmassage moet ritmisch worden uitgevoerd.
SHIATSU BEHANDELING : STAP VOOR STAP
Elke shiatsubehandeling zou moeten beginnen met een gesprek tussen therapeut en patient. Zo kunnen alle specifieke vragen worden gesteld die zullen leiden tot de “de diagnose hara” en dan zal de therapeut de meridianen kunnen vinden die behandeld moeten worden. De patiënt wordt verzocht alle voorwerpen ( horloge, armbanden, halsketting enzovoort) af te doen. Ze zouden de perfecte uitoefening van bepaalde technieken kunnen belemmeren. Hij wordt verzocht met de kleren aan op de grond te gaan liggen ( de traditionele positie om een shiatsubehandeling uit te voeren ) Doorgaans ligt de patiënt op een matrasje van natuurlijke vezels (katoen) In deze positie kan de therapeut druk uitoefenen met verschillende lichaamsdelen (knie, elleboog, onderarm) en zo kan het ontspannen lichaam van de patiënt de houdingen aannemen die voor de gebruikte technieken het geschiktst zijn. Dan zoekt de therapeut ‘contact’ met de patiënt door een hand te leggen op diens hara en deze positie een tijdje vol te houden. Als hij het juiste punt voor de verdere behandeling heeft gevonden, voert de therapeut de ‘diagnose van hara ‘uit. Het gaat hier om een reeks drukpuntmassages op bepaalde zones van de hara dankzij d welke de meridianen bepaald kunnen worden voor de behandeling. Gedurende de behandeling gaat het verbale gesprek verder op andere niveaus, men communiseert niet meer met woorden maar via het contact van de handen op het lichaam. Het gaat hier om een subtiele communicatie, bijna op energetisch niveau, aan het eind van de behandeling, die niet langer dan 45 to 50 minuten zou mogen duren ,laat men de patiént nog een paar minuten op de grond liggen. Dat om energetische en fysieke redenen. op energetische niveau moet de patiént zich bewust worden van het nieuwe evenwicht, dat voordien verstoord was, en wat het fysieke niveau betreft: de bloeddruk daalt na een shiatsubehandeling en het lichaam moet weer contact vinden met de omringende realiteit. In het algemeen bepaalt men geen vaststaand aantal behandelingen, maar laat men de patiënt uitmaken wanneer de behandelingen kunnen worden stopgezet. Men zal wel aanraden contact te blijven houden in de toekomst.
